Project donatie Hebreeuwse en Jiddisje woorden
Dit is een verouderde pagina, die gearchiveerd is.
In 2012 heeft de Stichting Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands (uitgever van Sofeer, zie www.sofeer.nl) contact gezocht met Wikimedia Nederland om haar informatie betreffende Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands onder te brengen in het meest in aanmerking komende wikibestand, de Nederlandstalige Wiktionary (WikiWoordenboek) (artikel WikiWoordenboek op Wikipedia).
De stichting beheert circa 2000 Nederlandse woorden van Hebreeuwse en Jiddisje herkomst. Opname daarvan in het WikiWoordenboek zorgt ervoor dat het woordbestand niet alleen op de lange termijn toegankelijk blijft, maar ook verder ontwikkeld en geactualiseerd kan worden. WikiWoordenboek biedt namelijk technische faciliteiten voor bijvoorbeeld verdere uitbreiding en zo nodig correctie van het woordmateriaal, hoorbaar maken van een woord, toevoeging van voorbeeldzinnen, en koppelingen aan woorden in andere talen. Daartoe is het formaat van het WikiWoordenboek geschikt dat nu gebruikt wordt.
Doel
De opname van ca. 4661 Nederlandse woorden van Hebreeuwse en Jiddisje herkomst vanuit Sofeer in WikiWoordenboek. Daarbij kan een deel van de woorden wellicht ook worden opgenomen in Wikipedia. In totaal bevat Sofeer 3136 niet-namen en 2533 eigennamen.
Geschiedenis en achtergrond
In 1997 werd de Stichting Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands opgericht met als doel "het toegankelijk maken, in de ruimste zin van het woord, van in het Nederlands gebruikte woorden uit het Hebreeuws, het Jiddisj en andere talen van joodse cultuur". Dit resulteerde in 2002 in het "Oranje Boekje": Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands; spelling, uitspraak, buiging, herkomst, betekenis. (Den Haag: Sdu; ISBN 90-12-09293-0). Dit boekje was een succes en na enkele maanden was een tweede druk nodig.
Daarop kwam het idee om ook op internet een versie van het boek te ontwikkelen. Dit resulteerde in de website http://www.sofeer.nl, een elektronische spellingchecker en woordenboek ineen.
Contactpersonen en betrokkenen
- Ter-burg (contactpersoon)
- Romaine
- Spinster
- Henk Heikens (voorheen voorzitter Stichting Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands)
- Frank Hendriks (voorheen penningmeester Stichting Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands)
- Hans van Deukeren (websitebeheerder http://www.sofeer.nl )
Tijdlijn
- Herfst 2012 begin overleg.
- Zaterdag 23 februari 2013 (verslag)
- Woensdag 20 maart 2013 (verslag) [1]
- Vrijdag 2 mei 2014 vergadering in Utrecht
11 juni 2014 - 14:00-15:00 - vergadering- geannuleerd
Projectplan
- Fase 1: opname van niet-namen in WikiWoordenboek.
- Fase 2: opname van namen in WikiWoordenboek en/of Wikipedia.
Gedetailleerde informatie
Sofeer bevat 5878 lemma’s (stand 14-5-2013). Daarvan betreffen er 3397 niet-namen, die zijn bedoeld voor WikiWoordenboek. Opmerkingen:
- dit aantal is inclusief verbogen vormen (meervoud, vorm op -e, voltooid deelwoord, etc.);
- ook woorden als "Judees", "Aramees" en namen van feestdagen zijn tot de niet-namen gerekend, in analogie met woorden als "Nederlands", "Nederlander", "kerstmis", "Nieuwjaar" en "sinterklaas" die in Nederlandse woordenboeken gewoon te vinden zijn.
De overblijvende 2481 lemma’s betreffen namen. Die kunnen, zoals besproken, bouwmateriaal leveren voor Wikipedia. Om een indruk te geven van de bruikbaarheid van het Namen-materiaal, volgt hieronder een kleine statistische specificatie. Op grond van belang (betekeniscategorie) en aantal woorden kan beter worden beoordeeld welke groepen Namen geschikt zijn om voor Wikipedia in te zetten.
Bij veel Naam-lemma’s in Sofeer, vooral bij eigennamen, staan meerdere betekenissen vermeld (het maximum is 22 betekenissen bij één naam, "Semaja/Sjemaja"). Dat komt vooral doordat bij eigennamen meerdere personen dezelfde naam kunnen dragen, maar ook kan een naam voorkomen in verschillende functies, bijv. als Bijbelse persoonsnaam, als naam van een Bijbelse stam, en als moderne voornaam (voorbeeld "Levi"). Het totaal aantal betekenissen komt uit op 4497.
Die 4497 betekenissen zijn als volgt te verdelen:
| Omschrijving | Aantal | Opmerking | Voorbeelden |
|---|---|---|---|
| Bijbelse eigennamen van personen | 2157 | Dubbeltellingen | Aäron – Abagta – Abda – Abednego – Abel – Abia / Abiahu – Abiam – Abichaïl |
| Geografische namen, zowel uit de Bijbel als modern | 745 | Dubbeltellingen | Achor – Adam – Afeek / Afek – Afeka – Afoela – Ai – Ajalon / Ajjalon – Ajelet Hasjachar |
| Zie-verwijzingen | 453 | n.v.t. | |
| Titels van na-Bijbelse joodse geschriften (Bijbelcommentaren, traktaten, godsdienstige verhandelingen, geschriften over joodse rechtspraak, wijsheidsliteratuur, enz.) | 272 | Arachien – Arbaä Toeriem – Aresjet Sfatajim – Aroech Hasjoelchan – Avadiem – Avoda Zara – Avot – Avot de Rabbi Natan – Baba Batra / Bava Batra – Baba Kama / Bava Kama – Baba Metsia / Bava Metsia | |
| Moderne voornamen (afgeleid van Bijbelse namen) | 216 | Aäron / Aharon – Abel – Abraham – Adam – Alon – Amir – Amnon – Amos – Anat – Ariël | |
| Joodse organisaties en instellingen (Nederlands, Israëlisch, internationaal) | 209 | Achawah – Adas Jesjoeroen / Adat Jesjoeroen – Agoeda – Agoedas Jisroëil / Agoedat Jisraël – Agoedo – Ajalah-VBV – Al Aksamoskee – Almenot Tsahal | |
| Historische personen (auteurs, geleerden, politici, etc.; uit de 1e tot 21e eeuw) | 172 | Achad Haäm – Acharoniem – Aharon Appelfeld – Akiva – Amoraïem / Amoraïeten – Amos Oz – Ariël Sjaron – Asjer ben Jechiël – Asjeri | |
| Namen van delen van de Bijbel, Bijbelboeken, perikopen | 142 | Acharee Mot – Amos – Azarja – Balak – Baroech / Baruch – Bechoekotai – Behaälotcha – Behar – Bemidbar / Bamidbar | |
| Namen van joodse gebeden, liederen, liturgische handelingen, e.d. | 50 | Adon Olam – Adonai Echad – Adoun Ngoulom / Adoun Oulom – Akdamoet – Al Hanisiem – Alenoe – Amida – Asjree – Avinoe Malkenoe – Azharot | |
| Namen van heidense goden | 34 | Dubbeltellingen | Asjera – Asjtoret / Astarte – Azazel / Azazeel – Baäl – Baäl Peor / Baäl-Peor / Baäl van de Peor – Baäl Zevoev / Baäl-Zebub / Beëlzebub – |
| Diversen jodendom | 22 | bij niet-namen? | Ariël / Arieel – Boaz – Chag – Chag Haäsief – Emek Habacha – Gehenna – Hakotel – Hasjivenoe – Jachien |
| Godsnamen | 17 | Addesjem – Adonai – Elohiem – Hakadosj Baroech Hoe – Hamakom – Ja – Jahweh / Jahwe – Jehova – JHWH – Jotseer | |
| Diversen taal | 8 | bij niet-namen?2 | Chabad – Chazal – Eli Eli lama sabachtani – Gamliël / Gamaliël – Jehoediet – Jehudit / Judit / Judees – Sefardiet – Sofeer |
Opmerkingen:
- Dubbeltelling: de meeste Bijbelse namen zijn zowel in de Hebreeuwse als in de gangbare Nederlandse vorm opgenomen in Sofeer. Omdat de beschrijvingen voor beide identiek zijn, is voor ieder tweetal telkens één Wikipedia-lemma voldoende. Dit halveert effectief het aantal betekenissen. Bijvoorbeeld het aantal betekenissen bij Bijbelse personen zou dus uitkomen op ongeveer ½ × 2157 ≈ 1080. Het aantal lemma’s is nog veel kleiner doordat één naam vaak meerdere betekenissen (naamdragers) heeft.
- Bij niet-namen?: de woorden die hier bij "jodendom" en "taal" zijn gerekend, zouden deels ook tot de niet-Namen kunnen worden gerekend.
Ook Ladino ??
Bij het nalopen van enkele Nederlandse woorden voor het Wikiwoordenboek-project, ben ik toevallig gestuit op het lemma "bolus", dat gemarkeerd is als "Jiddisj" , wat ik vreemd vind. Volgens het Engelse lemma is de bolus (als gebak) door Portugese/Spaanse Joden naar Nederland gebracht, dus je zou verwachten dat de bolus uit het Ladino van de Sephardiem moet stammen: in Spanje kennen ze nog steeds de bolo dulce een zoete broodsoort (of gebak) die traditiegetrouw met de Feestdagen bereid wordt (trouwens, van de Sephardiem stamt waarschijnlijk ook de Nederlandse oliebol / oliekoek met de gedroogde zuidvruchten). Mijn vraag is in hoeverre de woorden die als "Jiddisj" bekend zijn, in feite uit het Ladino stammen ? DeTaalHist (overleg) 24 okt 2020 22:51 (CEST)
- Gekopieerd naaar en beantwoord op WikiWoordenboek. --MarcoSwart (overleg) 25 okt 2020 16:48 (CET)