Vragen en antwoorden Wikipedian-in-residence KB en NA
Veelgestelde vragen met antwoorden over het Wikipedian-in-Residence project van de Koninklijke Bibliotheek (KB) en het Nationaal Archief (NA)
Een “Wikipedian-in-Residence”, dat klinkt heel chic, maar wat gaat deze persoon doen?
Hij of zij gaat een brug vormen tussen de waardevolle (papieren en digitale) collecties van de KB en het NA en het hergebruik van deze content op Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikisource. De Wikipedian-in-Residence is coördinator van projecten en evenementen die de samenwerking tussen de KB, het NA en de Wiki-gemeenschap gaan uitbouwen en versterken. Dit moet uiteindelijk een basis voor een meer duurzame relatie tussen de KB en het NA en de projecten van Wikimedia leggen. “In residence”, omdat deze persoon een werkplek bij de KB en het NA zal krijgen.
Wat voor soort activiteiten kunnen we tijdens het project concreet verwachten?
De Wikipedian zal workshops, wedstrijden en andere evenementen organiseren om - samen met Wiki-vrijwilligers en andere geïnteresseerden - Wikipedia-artikelen te bewerken die aansluiten bij de collecties en expertise van de KB en het NA. Daarnaast zal de Wikipedian voorlichting geven over Wikipedia en overige Wiki-projecten. Ook zal deze persoon meehelpen om grote aantallen audiovisueel en tekstueel materiaal van de KB en het NA toe te voegen aan Wikimedia Commons en WikiSource.
Het is expliciet niet de bedoeling dat deze Wikipedian zelf artikelen over de KB en/of NA (of te aanverwante lemma's) gaat bewerken!
Wat zijn de voordelen van het Wikipedian-in-Residence project? Wat moet het project opleveren?
Het project kent voor elke belanghebbende duidelijke voordelen:
- Als publiek gefinancierde instellingen krijgen de KB en het NA de kans hun collecties via Wikipedia, Wikimedia Commons en Wikisource met bijna de hele Nederlandse bevolking te delen.
- De Wiki-vrijwilligers krijgen toegang tot de (open) collecties van de KB en het NA en kunnen daarmee aan de slag om Wikipedia te verbeteren en uit te bouwen.
- De (Nederlandse) burger krijgt door de inzet van deze vrijwilligers laagdrempelig toegang tot heel veel nieuwe informatie over zijn geschiedenis, politiek, cultuur en samenleving.
- De Wikipedian-in-Residence gaat binnen twee grote en gerenommeerde cultureel-wetenschappelijke instellingen aan de slag.
Wanneer begint het project?
De Wikipedian-in-residence Hay Kranen begint op 7 oktober 2013 en werkt t/m juni 2014. De KB en het NA bereiden in de zomer zijn komst voor.
Waarom willen de KB en het NA zo graag nauwer samenwerken met Wikipedia?
De KB en het NA zijn publieke instellingen die de papieren en digitale collecties die ze beheren met zoveel mogelijk mensen willen delen (binnen de grenzen van de auteurswet). Wikipedia is met wereldwijd 500 miljoen unieke bezoekers per maand één van de meest geraadpleegde bronnen ter wereld en voor velen het eerste startpunt bij het vinden van informatie. Zo’n 6% van de Nederlanders kent de KB en/of het NA, maar bijna 93% van de bevolking weet Wikipedia te vinden. Het ligt dus voor de hand dat de KB en het NA met Wikipedia willen samenwerken.
Wat hebben de KB en het NA tot nu toe gedaan met Wikipedia?
Wikipedia-vrijwilligers gebruiken bronnen die de KB en het NA aanbieden, zo wordt bijvoorbeeld in het artikel over Prinses Beatrix vaak verwezen naar de historische kranten van de KB en in het artikel over de Perzische Golf naar de kaartencollectie van het NA. Ook heeft het NA in september 2010 een beelddonatie van ruim duizend foto's van politici en beroemde gebeurtenissen gedaan aan Wikimedia Commons. Door de vrijgave in juni 2012 van ruim 140.000 afbeeldingen door het NA uit het ANEFO fotoarchief als open data is er door uploads van vrijwilligers op Wikimedia Commons een nieuwe categorie met ruim 5.300 afbeeldingen ontstaan.
Op zaterdagmiddag 8 juni organiseerden de KB en het NA in samenwerking met Wikimedia Nederland een gezamenlijk Achter de schermen evenement voor Wikipedianen. Deelnemers konden kennis maken met de instellingen, hun collecties en open data. Ook konden zij een kijkje nemen in de depots en de Verdieping van Nederland bezoeken.
Ik ken Wikipedia, maar wat is Wikimedia Commons?
Wikipedia is de vrije encyclopedie die iedereen kan bewerken. Wikimedia Commons, een zusterproject van Wikipedia, is een database met bijna 17 miljoen vrij herbruikbaar audiovisueel materiaal zoals foto’s, tekeningen, animaties, kaarten, toespraken, geluiden, pdf-bestanden en video’s. Net als bij Wikipedia kan iedereen aan deze database bijdragen. In de artikelen op Wikipedia zie je rechts vaak een of meerdere plaatjes staan; deze zijn altijd afkomstig van Wikimedia Commons.
En wat is Wikisource?
Wikisource is een verzamelplaats voor bronteksten (boeken, manuscripten, historische documenten, internationale verdragen, etc.) in verschillende talen die door iedereen zonder auteursrechtelijke belemmeringen kunnen worden geraadpleegd, geciteerd en vermenigvuldigd. Net als bij Wikipedia kan iedereen aan deze site bijdragen.
Ik ken Wikipedia, maar lees ook iets over Wikimedia? Hoe zit dat?
De Vereniging Wikimedia (kortweg Wikimedia) is een internationale vereniging die vrijwilligers ondersteunt die met Wikimedia-websites bezig zijn. De bekendste van deze Wikimedia-websites is Wikipedia. De vereniging heeft afdelingen in heel wat landen, zo is er ook een Wikimedia Nederland
Waarom is het interessant voor de KB en het NA om (naast Wikipedia) ook aan deze twee sites bij te dragen?
De digitaliseringsprojecten van de KB en het NA leveren naast veel tekst ook veel interessante afbeeldingen op. Vaak zonder auteursrechtelijke beperkingen, omdat het om ouder, historisch materiaal in het publieke domein gaat. Deze beelden delen de KB en het NA graag met de rest van de wereld via Wikimedia Commons, want op deze centrale plek zijn ze ook automatisch input voor artikelen op Wikipedia. De gedigitaliseerde rechtenvrije teksten willen de KB en het NA ook graag met iedereen delen. Door de scans en OCR (door de computer ingelezen tekst) op Wikisource te plaatsen kan iedereen vrij gebruik maken van de tekst (denk aan scholen) en kunnen mensen bijvoorbeeld OCR-correcties doorvoeren en/of transcripties maken.
Wikipedia bestaat in tientallen talen. Wordt er in het project alleen aan de Nederlandstalige Wikipedia gewerkt?
De nadruk van het project ligt inderdaad op het verbeteren en uitbreiden van de Nederlandstalige versie van Wikipedia met materiaal uit de KB en het NA. Maar door het wereldwijde netwerk van Wikipedia-vrijwilligers kan de informatie die KB en NA aan de Nederlandse Wikipedia toevoegen ook naar andere talen vertaald worden. Zo kan deze content & kennis ook andere landen bereiken en daar mensen helpen bij het maken van hun huiswerk, doen van onderzoek of algemene ontwikkeling.
Als kennis- en erfgoedinstellingen staan de KB en het NA bekend als aanbieders van zeer betrouwbare en hoogwaardige informatie. Er is wel eens discussie over de betrouwbaarheid en kwaliteit van Wikipedia. Waarom willen de KB en het NA dan toch graag met Wikipedia samenwerken?
Er is inderdaad wel eens discussie over de aanpak en kwaliteit van Wikipedia, er zijn voor- en tegenstanders van het open, anonieme en gemeenschappelijke model. Deze Tegenlicht-documentaire uit 2008 geeft hier een goed beeld van. Onderzoek laat zien dat de kwaliteit en betrouwbaarheid van Wikipedia vergelijkbaar zijn met die van traditionele encyclopedieën zoals de Britannica. De KB en het NA verwachten dat de kwaliteit en betrouwbaarheid van Wikipedia verder zal groeien nu gevestigde kennisinstellingen en het brede publiek de handen ineenslaan om samen de encyclopedie te verbeteren.
Ik bezit veel kennis over een bepaald onderwerp en wil die graag delen, maar ik ben (nog) geen Wikipedia-vrijwilliger. Wat kan ik doen?
Iedereen kan bijdragen aan Wikipedia; zelfs anoniem. De KB en het NA organiseren na de zomer een aantal schrijfdagen (edit-a-thons) waarbij iedereen welkom is om onder begeleiding van ervaren Wikipedia-vrijwilligers en collectiespecialisten van KB en NA zijn/haar kennis aan de encyclopedie toe te voegen. Ook worden er vrij toegankelijke instapcursussen over het werken met Wikipedia georganiseerd.
Vragen over de vacature
Werkt de Wikipedian gratis, of staat er een vergoeding tegen over? Waarom?
Wiki-vrijwilligers werken onbetaald aan Wikipedia en aanverwante projecten. Zij hebben de vrijheid zelf de omvang en tijdstippen van hun bijdragen te bepalen. De Wikipedian die de KB en het NA nu werven zal wel een salaris ontvangen. Hierdoor zullen de werkzaamheden van de Wikipedian geen vrijblijvend karakter hebben. Bovendien moet deze persoon heel wat kennis en vaardigheden hebben om het project tot een succes te kunnen maken; daar stellen wij graag een passende vergoeding tegenover.
De Wikipedia-gemeenschap vindt onafhankelijkheid van informatie zeer belangrijk. Volgens hun gedragsregels is het bewerken van artikelen tegen betaling taboe. Hoe zit dat hier?
Het is absoluut niet de bedoeling dat de Wikipedian zelf artikelen gaat bewerken die te maken hebben met de KB en/of het NA. Zoals in de vacature te lezen valt, zoeken we een initiator, coördinator en facilitator van projecten en evenementen die de samenwerking tussen KB, NA en de Wiki-gemeenschap gaat uitbouwen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan schrijfdagen, wedstrijden, voorlichtingsbijeenkomsten of workshops. De Wikipedian zal hierdoor anderen stimuleren om artikelen te gaan schrijven. Hij/zij heeft zelf dus geen invloed op de inhoud, dit waarborgt de onafhankelijkheid van de informatie.
Waarom kan een werknemer van de KB of het NA deze baan niet vervullen?
We zoeken een onafhankelijk tussenpersoon die een brug vormt tussen (de collecties van) de KB en het NA enerzijds en Wiki-gemeenschap anderzijds. We streven hierbij naar samenwerking op basis van gelijkwaardigheid. Als deze tussenpersoon al in dienst zou zijn van de KB of het NA, is er kans dat de instellingen het samenwerkingsverband teveel gaan overheersen.
Waarom stoppen de KB en het NA dit geld niet in het verbeteren van de eigen websites?
Eén van de speerpunten van de KB en het NA is om onze digitale en papieren collecties met zoveel mogelijk mensen te delen. We weten dat lang niet alle Nederlanders de sites van de KB en het NA weten te vinden, dus zorgen we ervoor dat onze content te zien is op sites die veel mensen wel (bijna) dagelijks gebruiken. Wikipedia is zo’n drukbezochte plek, bijna 93% van de bevolking gebruikt hem. Wij vinden het belangrijk dat dankzij Wikipedia bijna iedereen straks laagdrempelig toegang krijgt tot heel veel nieuwe informatie over geschiedenis, politiek, cultuur en samenleving. Daar investeren wij graag in.
Waar kan ik meer informatie over het Wikipedian-in-Residence-project vinden?
Achtergrondinformatie en andere veelgestelde vragen vind je op
- http://nl.wikimedia.org/wiki/Wikipedian_in_Residence_KB_%26_NA
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:GLAM/Koninklijke_Bibliotheek_en_Nationaal_Archief/WiR