20090129 Online encyclopedieën

Uit Wikimedia
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Deze tekst of dit mediabestand is op deze website geplaatst met een beroep op het citaatrecht, en heeft tot doel de geschiedenis van de Wikimedia projecten vast te leggen. Zie ook het mediabeleid.

This image or other media file refers to the quotation law (citaatrecht) in The Netherlands and Belgium. This is not the same as fair use, but probably it can be placed under this license in the United States and other countries with a fair use policy.


Bron: http://www.plusmagazine.be/nl/multimedia/informatica/artikel/553/online-encyclopedieen

Online encyclopedieën

29 januari 2009 | Leen Baekelandt

Hebt u ze ook nog ergens in huis, de Winkler Prince Encyclopedie die met gemak een hele plank van de boekenkast in beslag neemt? Tegenwoordig vindt u deze en andere encyclopedieën allemaal op het internet. Sommige zijn gratis te raadplegen, andere niet. We overlopen er enkele.

Wikipedia
De bekendste online encyclopedie is ongetwijfeld Wikipedia. Wikipedia is gratis voor iedereen toegankelijk en bestaat ook in het Nederlands. Maar Wikipedia is een opensource- encyclopedie, wat betekent dat ze niet geschreven wordt door professionals, maar door iedereen die zich ertoe geroepen voelt een lemma, zoals elk element in een naslagwerk wordt genoemd, te schrijven.

Wikipedia bestaat sedert 2001 en telt intussen in het Engels reeds meer dan 2.715.000 artikels, in het Nederlands ongeveer 514.000 lemma's. De aanvankelijke bedoeling van Wikipedia was als aanvulling met suggesties en discussie te dienen bij Nupedia, een encyclopedie die opgesteld was door deskundigen. Maar Wikipedia kende al gauw meer succes dan Nupedia, zodat deze laatste werd opgedoekt.

Wat er neergeschreven wordt in Wikipedia wordt dus niet gecontroleerd door een team van redacteurs of experten, maar er is natuurlijke wel de 'sociale' controle en er wordt ook veel belang gehecht aan bronvermelding. Doordat het aantal bezoekers op Wikipedia zo hoog ligt, worden fouten meestal vrij snel gecorrigeerd door andere bezoekers. Over de betrouwbaarheid van Wikipedia is al menig woord gezegd en geschreven. De basisidee van Wikipedia is dat door het grote aantal bezoekers en 'medewerkers' aan het opensource-naslagwerk, de bijdragen evenwichtig en neutraal zijn. Volgens het wetenschappelijke tijdschrift Nature heeft een studie uitgewezen dat de kwaliteit van Wikipedia en deze van de Encyclopedia Britannica aan elkaar gewaagd zijn. De makers van de Britannica beweren op hun beurt - natuurlijk, zou ik haast zeggen - dat het onderzoek niet goed gevoerd werd. Andere critici hebben hun twijfels bij het neutrale karakter en beweren dat wat op Wikipedia te lezen is, niet 'de waarheid' is, maar 'een consensus' over een bepaald onderwerp. Wie zal het zeggen.

Het grote succes van Wikipedia is ongetwijfeld de toegankelijkheid. Wilt u snel iets meer te weten komen over een bepaald onderwerp, dan is Wikipedia zeker een aanrader. Maakt u een echte wetenschappelijke studie over een bepaald thema, dan moet u natuurlijk ook andere bronnen raadplegen.

www.wikipedia.org

Google Knol
Ook Google kon vanzelfsprekend niet achter blijven en lanceerde op 23 juli 2008 de beta versie van Google Knol (van het Engelse Knowledge) als Engelstalig naslagwerk. Op 16 januari van dit jaar maakte Google bekend dat Google Knol 100.000 artikels bevat.

Het opzet is echter totaal verschillend van Wikipedia. Bij Google Knol blijft diegene die een lemma - hier een Knol genoemd - toevoegt, de verantwoordelijke voor zijn artikel. U kan dus steeds duidelijk zien wie de bijdrage geschreven heeft. Bij voorkeur is dat een autoriteit in een bepaald vakgebeid en staan zijn of haar kwalificaties ook duidelijk naast het artikel vermeld. Maar in principe kan iedereen die een Google-account heeft een Knol schrijven.

Wil dat zeggen dat wanneer u meent een expert te zijn over één of andere thema, maar er bestaat reeds een lemma over dit thema, u geen kans meer hebt? Neen, Bij Google Knol kunnen er meerdere artikels over eenzelfde thema bestaan. Bezoekers kunnen hun waardering geven aan elk artikel en het zijn deze waarderingen die bepalen in welke volgorde de artikels over eenzelfde onderwerp getoond worden. Dit geeft soms meerdere visies of invalshoeken voor een bepaald onderwerp.

Elke bezoekers kan ook opmerkingen bij een artikel nalaten of aanpassingen voorstellen. Het is dan echter aan de oorspronkelijke auteur deze al dan niet aan te brengen.

knol.google.com

MSN Encarta
Microsoft Encarta is een digitale encyclopedie die door Microsoft, aanvankelijk op cd-rom, later op dvd en nu online op de markt wordt gebracht. De eerste, Engelstalige versie verscheen in 1993. Ten opzichte van een papieren versie bood de cd-rom het voordeel dat ook beeld- en geluidsfragmenten konden worden toegevoegd en dat via hyperlinks van de ene lemma naar de andere kon worden overgegaan. MSN Encarta is wel een betalende encyclopedie, al werd ze een aantal jaren geleden vaak standaard geïnstalleerd op computers van bepaalde merken.

De inhoud van de lemma's wordt bepaald door redacteuren die daarbij vaak de hulp inroepen van experts.

Sedert 1997 werd in samenwerking met de Winkler Prins encyclopedie ook een Nederlandstalige versie op de markt gebracht, waarvan diverse edities bestonden, zoals een studenteneditie en een Premium-editie.

Naast de traditionele encyclopedische informatie werden er onder andere ook rondleidingen langs archeologische vindplaatsen, wereldsteden en andere interessante plaatsen toegevoegd.

Aangezien betalende encyclopedieën het steeds moeilijker hebben om op te boksen tegen de betalende online naslagwerken, werd besliste Microsoft eind 2008 om een einde te maken aan de Encarta-encyclopedie in Europa. In de Verenigde Staten is Encarta nog wel beschikbaar ($ 29,95 voor de Premium-editie)

Citizendium
Larry Sanger, één van de mede-initiatiefnemers van Wikipedia was in 2006 van oordeel dat Wikipedia niet langer was wat hij wilde, en besliste een eigen variant te ontwikkelen: Citizendium. Het startpunt is hetzelfde: iedereen kan bijdragen tot de Engelstalige website Citizendium.

Het grote verschil is echter dat de artikels achteraf door experts gekeurd worden. Wanneer een artikel goedgekeurd is door experts, dan weet u precies door welke experts, wat toch wel garantie biedt inzake betrouwbaarheid. Bovendien moeten de artikels voldoen aan bepaalde eisen inzake taalgebruik en structuur.

Citizendium bevat op dit ogenblik ruim 9200 artikels, waarvan er echter nog maar 94 goedgekeurd zijn door experts.

www.citizendium.com

Britannica
De befaamde Encyclopedia Britannica publiceerde in 1989 voor het eerst een editie op cd-rom en sedert 1994 bestaat er een internetversie. Op de website van deze encyclopedie vindt u heel wat Engelstalige informatie over tal van onderwerpen. En als wat u gratis voorgeschoteld krijgt, niet volstaat dan kunt u voor zowat 70 dollar een jaarabonnement nemen waarmee u toegang krijgt tot alle informatie uit de encyclopedie zelf, aangevuld met artikels uit toonaangevende tijdschriften en kranten. De Encyclopedia Britannica telt ongeveer 120.000 artikels geschreven door redacteurs van de encyclopedie, vaak in samenwerking met specialisten.

www.britannica.com