20070107 De Stentor
| Deze tekst of dit mediabestand is op deze website geplaatst met een beroep op het citaatrecht, en heeft tot doel de geschiedenis van de Wikimedia projecten vast te leggen. Zie ook het mediabeleid.
This image or other media file refers to the quotation law (citaatrecht) in The Netherlands and Belgium. This is not the same as fair use, but probably it can be placed under this license in the United States and other countries with a fair use policy. |
overgenomen van Website De Stentor, 7 januari 2007
Encyclopedie verschuift van papier naar internet
door MAARTEN VAN DE RAKT
Vroeger stond de Winkler Prins twintigdelig in de boekenkast te pronken. Toen kwam de cd-rom met alles erop en eraan. Die loopt ook alweer op zijn laatste benen, want internet geeft antwoord op alle vragen. Maar hoe betrouwbaar? We raadplegen onder meer Wikipedia, Encyclopedia Britannica en Google.
De nieuwste Encarta Winkler Prins, een doos met twee schijfes... Foto GPD
De Encarta Winkler Prins Encyclopedie kent al tien jaar een Nederlandstalige versie op cd-rom. Groot feest dus bij uitgever Microsoft?
‘Dat niet, maar we hebben wel een fles champagne opengetrokken’, reageert Jeanette Harmsen, product marketing manager.
Encarta is voluit de Encarta Winkler Prins Encyclopedie, zeg maar de digitale opvolger van de papieren standaardwerken van 20 tot 25 delen. In de jaren ‘60 en ‘70 veroverden die dikke pillen honderdduizenden vaderlandse huiskamers. Colporteurs leurden ermee van deur tot deur. Mensen telden dik drieduizend gulden neer om zo’n statussymbool in de boekenkast te kunnen zetten. Daarna was de markt verzadigd.
De Grote Winkler Prins bleef het langst overeind, tot de negende en laatste editie, die verscheen in de jaren 1990-1993. Nu zijn ze bij bosjes te koop, zo leert een blik op Marktplaats. We vinden er honderden te koop aangeboden, soms slechts één keer gebruikt. Ook ‘wegens sterfgeval’ ontbreekt niet. ‘Jammer genoeg zoeken we nu alles op internet op’, slaat een verkoper de spijker op de kop.
CD-rom
In 1997 verscheen de encyclopedie op cd. ‘We zijn nog steeds erg blij met Encarta’, zegt uitgever Harmsen. ‘Het zijn producten die nog steeds omzet genereren, anders zou Microsoft ze ook niet voeren. Dat gaat naar tevredenheid. Ook is de samenwerking met Winkler Prins goed, die de inhoud up-to-date houdt. Elk jaar komt er een nieuwe versie. Want de nieuwste ontwikkelingen moeten er natuurlijk wel instaan, zoals een nieuw prinsje of prinsesje of een land dat zelfstandig wordt.’
Maar aantallen mag Harmsen niet noemen. ‘Regel één bij Microsoft is: we praten niet over verkoopcijfers.’ Ze kan evenwel niet ontkennen dat internet een serieuze bedreiging vormt. ‘Je ziet een aantal alternatieven zich ontwikkelen. Het zijn niet zozeer de naaste concurrenten die opkomen, maar internetbronnen als Wikipedia en Google. Veel mensen kiezen daarvoor als ze iets op willen zoeken. Uiteraard merken we dat.’
Open boek
Wikipedia is een soort ‘open boek’, waar alle internetgebruikers hun bijdrage aan kunnen leveren. De Nederlandse versie, gestart in de zomer van 2001, groeit als kool. ‘Dat is te vergelijken met een ontwikkeling die Startpagina en Marktplaats in hun historie meemaakten’, meldt Carlo Klaasse van onderzoeksbureau Multiscope. Eén op de drie Nederlandse internetters brengt minimaal één keer per maand een bezoek aan Wikipedia. Ze waarderen de site met een 8,1. Wikipedia bevat 250.000 artikelen. Ter vergelijking: Encarta komt op zo‘n 62.000 artikelen, net zoveel als in de oude papieren encyclopedie.
‘Wat ik belangrijk vind’, zegt Harmsen, ‘is hoe de inhoud bijgehouden wordt. Achter onze encyclopedie zit een hele redactie, die alle feiten controleert. Alle onderwerpen hebben dezelfde diepgang. Bij Wikipedia vind je over het ene onderwerp duizend pagina’s en over iets anders maar drie regels.’ Op de site van Wikipedia noemt een medewerker dat een ‘tijdelijke discrepantie’. Die ontstaat als een gebruiker heel veel over een onderwerp weet en dat op internet begint te spuien. ‘Maar gaandeweg herstellen de gebruikers de balans vanzelf.’ Projecten zijn gestart om de onevenwichtigheid uit te bannen.
Het is maar waar mensen voor willen kiezen, zegt Harmsen. ‘Elk product heeft zijn eigen sterkte. Encarta Winkler Prins is goed geïntegreerd in de pc.’ Zo kun je een venstertje maken in de balk onderin het beeldscherm, waarin je zoekwoorden invoert. Een slimmigheidje dat Google overigens ook in zijn Toolbar heeft. Nog een handigheidje: als je zoekt via Google of een andere zoekmachine, verschijnen desgewenst ook de zoekresultaten van Encarta daarnaast in beeld.
Britannica
Wie maken er gebruik van? ‘Dat is heel divers, een doorsnee van de samenleving, van jong tot oud’, weet Harmsen. ‘Een kind dat met een schoolwerkstuk bezig is. Een oudere die een puzzel maakt en een woord zoekt, of meer wil weten over een onderwerp.’ Het zoeken schuift op naar internet, want steeds meer consumenten hebben een breedband-verbinding. De oeroude Encyclopedia Britannica (‘Sharing knowledge since 1768’) gaat bijvoorbeeld met de tijd mee. Hij is weliswaar nog steeds te koop als 32-delig naslagwerk voor 2000 euro, maar ging in 1994 helemaal online. Zo’n 122.000 artikelen staan op www.britannica.com. Het topje van de ijsberg is gratis te raadplegen. Wie meer wil, betaalt 100 euro per jaar.
Het ligt voor de hand dat de Winkler Prins (sinds 1870) ook die kant op gaat. In 2004 is daarmee al een begin gemaakt. ‘Regel twee is: we mogen niet speculeren’, lacht Harmsen. Maar grote baas Bill Gates heeft al eens verkondigd dat steeds meer informatie en programma’s straks niet meer op de harde schijf thuis staan maar op een server ver weg. Dan is alles online, maar dat mag de manager niet hardop zeggen.