20081203 Nu.nl

Deze tekst of dit mediabestand is op deze website geplaatst met een beroep op het citaatrecht, en heeft tot doel de geschiedenis van de Wikimedia projecten vast te leggen. Zie ook het mediabeleid. This image or other media file refers to the quotation law (citaatrecht) in The Netherlands and Belgium. This is not the same as fair use, but probably it can be placed under this license in the United States and other countries with a fair use policy.

Bron: http://www.nu.nl/news/1867721/1201/Een_encyclopedie_op_papier%3F.html (Column)

Een encyclopedie op papier?

Uitgegeven: 3 december 2008 07:56
Laatst gewijzigd: 3 december 2008 15:27

De papieren encyclopedie is uit. Terwijl bekend werd dat Winkler Prins alleen nog digitaal verschijnt, groeide de Nederlandse Wikipedia naar 500.000 artikelen. Anthony Winkler Prins, de eerste samensteller, had het geweldig gevonden. Door Anno.

Anthony Winkler Prins was een idealist. Hij vond het belangrijk dat arbeiders zich konden ontwikkelen. Als predikant in Veendam deed hij daar zijn best voor.

Hij richtte een hele reeks scholen in Veendam op: Hogere Burgerschool, Zeevaartschool, voortgezet onderwijs speciaal voor meisjes en een school waar slimme meisjes konden doorleren voor onderwijzeres.

Goede wegen

Daarbij dacht hij verder dan zijn eigen gemeente. De kinderen uit de omliggende dorpen verdienden ook een kans om hogerop te komen. Daarom maakte Winkler Prins zich sterk voor goede wegen en openbaar vervoer. Samen met anderen richtte hij de Eerste Groninger Tramway Maatschappij op.

Tegelijkertijd schreef Winkler Prins artikelen in verschillende kranten. Hij vertaalde boeken over de aarde en de natuur uit het Duits naar het Engels. In 1860 vroeg een uitgever hem of hij een Nederlandse encyclopedie wilde samenstellen. Met twee docenten en een studievriend ging Winkler Prins aan de slag. In 1882 waren alle zestien delen af.

Elite

De eerste encyclopedie was voor de elite. Er werd niet heel veel in gelezen: de boekenreeks stond vooral als statussymbool in de kast. Sommige eigenaren haalden de bladzijdes niet eens los van elkaar.

Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwamen er encyclopedieën in arbeidersgezinnen. Zij lieten hun kinderen doorleren en haalden kennis het huis binnen. De Winkler Prins werd massaal huis-aan-huis verkocht.

Trots

Inmiddels zijn die twintigdelige boekwerken alweer achterhaald. Informatie is nu voor iedereen gemakkelijk en gratis van internet te halen. En, minstens zo revolutionair: bij Wikipedia kan iedereen meewerken aan de encyclopedie Anthony Winkler Prins zou er trots op zijn.

Lees ook hoe het schrijven van een boek eeuwengeleden een echt monnikenwerkje was. Er werd wel jarenlang over één exemplaar gedaan.

Reageren? Ga naar www.anno.nl.

(c) NU.nl/Anno