De grote Wikipedia Expeditie
Dit project heeft een actuele projectpagina op de Nederlandstalige Wikipedia.
Vanaf eind 2013 stellen het Tropenmuseum en een groot aantal van de universiteiten verenigd in de Stichting Academisch Erfgoed erfgoedmateriaal beschikbaar via Wikipedia, binnen het project De grote Wikipedia Expeditie. Het gaat om gedigitaliseerd materiaal afkomstig van wetenschappelijke expedities en onderzoeks-reizen aanwezig in de collecties van de deelnemende instellingen. Samen met de Wikipedia-gemeenschap en de instellingen worden de scans of andere opnamen beschikbaar gesteld op Wikimedia Commons. In een gezamenlijk proces wordt dit materiaal voorzien van contextuele (geografische, historische etc.) informatie en worden er encyclopedische artikelen bij geschreven.
De belangrijkste schakel in dit traject is de Wikipedian-in-Residence (WIR). Deze gastredacteur coördineert het hele proces en entameert evenementen/ bijeenkomsten voor de Wikipedia-vrijwilligers rond het erfgoedmateriaal van het Tropenmuseum en de universiteiten. Binnen dit project zal er een WIR worden aangesteld voor een periode van een jaar.
Het thema Expedities
Het in kaart brengen en verklaren van de wereld, van hemel en aarde en van alles wat daarop leeft en beweegt, is in feite de basis van de wetenschap. Tegenwoordig gaat dat al snel om het verkennen van zaken die het abstractievermogen van de meesten te boven gaan, zoals het onderzoek naar nanodeeltjes, of naar zwarte gaten. Toch waren zaken waar wij nu een duidelijk referentiekader voor hebben – mensen en culturen aan de andere kant van wereld, uitheemse dieren, de maan, de wet van Buys Ballot en de evolutie – ooit even wonderbaarlijke fenomenen.
Eeuwenlang hebben wetenschappers, kunstenaars en avonturiers de grenzen van het bekende opgezocht. Aanvankelijk ging dat in het kielzog van de militair-economische missies van bijvoorbeeld de VOC, de WIC of de Oostzeehandel. Later, in de 19de eeuw, kwamen er echt wetenschappelijk gedreven onderzoeksreizen, zoals de vele expedities naar Nieuw-Guinea en Indonesië, of aan het eind van die eeuw de Siboga-expeditie. Tot op de dag van vandaag worden er onderzoeksreizen gemaakt tot in de ruimte aan toe.
Deze reizen hebben hun weerslag gevonden in erfgoed dat zich nu in verschillende depots bevindt; onder meer bij het Tropenmuseum en bij een aantal Nederlandse Universiteiten. Dit erfgoed bestaat doorgaans uit prachtige of intrigerende objecten: te denken valt aan boeken met tekeningen en reisverslagen, opgezette dieren, kaarten, schelpen, stenen, instrumenten, foto’s, filmpjes en geluidsopnamen. De verhalen die hierbij horen, raken aan de kern van de collecties, maar maken in de Wikipedia-artikelen ook allerlei uitweidingen mogelijk, bijvoorbeeld over de minder fraaie kanten van deze exploratiedrift, of over de langzame scheiding van geloof en wetenschap.
Deelnemende instellingen
De Stichting Academisch Erfgoed is een samenwerkingsverband van de Universiteit van Amsterdam, de Technische Universiteit Delft, de Technische Universiteit Eindhoven, de Rijksuniversiteit Groningen, de Universiteit Leiden, de Universiteit van Maastricht, de Radboud Universiteit Nijmegen, de VU Amsterdam, de Wageningen UR en de Universiteit Utrecht.
De Universiteiten beheren gezamenlijk een groot, zo niet het grootste deel van het academisch erfgoed van Nederland. Het erfgoed is zeer divers, net zo divers als de onderwerpen die bestudeerd worden en werden aan de universiteiten. Denk hierbij aan van alles, uiteenlopend van oude microscopen, rekenapparatuur, medische modellen, opgezette dieren, robotjes, oude kaarten, middeleeuwse handschriften, foto’s en nog veel en veel meer. Daarnaast zijn er ook nog de collecties die betrekking hebben op de geschiedenis van de universiteiten zelf.
Zie www.academischecollecties.nl.
Het Tropenmuseum vertelt verhalen over niet-westerse culturen. Met duizenden voorwerpen, in tijdelijke en vaste tentoonstellingen bevordert het museum daarmee de kennis van en wisselwerking tussen culturen. Daarmee biedt het Tropenmuseum sinds jaar en dag beleving en ervaring voor een breed en divers publiek. De collectie bevat ruim 175.000 voorwerpen en 80.000 historische foto's. Naast schilderijen omvat de verzameling een collectie textiel uit Indonesië en vele objecten uit Nieuw-Guinea en Suriname. Het Tropenmuseum was een van de eerste Nederlandse musea die materiaal beschikbaar stelde op Wikimedia Commons. Sinds 2009 zijn er bijna 50.000 foto’s gedoneerd. Zie het Tropenmuseum op Commons
Waarom SAE & Tropenmuseum?
Aan het ontstaan van de collecties van het Tropenmuseum en van de Nederlandse Universiteiten ligt in veel gevallen dezelfde drijfveer ten grondslag: nieuwsgierigheid naar het onbekende. In letterlijke zin is er ook veel overeenkomst: van sommige collecties bevindt zich de ene helft bij de Universiteit van Amsterdam, en de andere helft bij het Tropenmuseum. En zo zijn er ook collecties verspreid over verschillende universiteiten.
De Wikipedian-in-Residence
Sandra Fauconnier start op 1 januari 2014 als de Wikipedian-in-Residence, de belangrijkste schakel binnen het project (persbericht). Als gastredacteur wordt zij voor een jaar aangesteld en coördineert de activiteiten met de community. Zij functioneert als liaison tussen de conservator/collectiebeheerder en online gemeenschap en zorgt dat content (op Wikipedia) verbeterd en aangevuld wordt. Zij schrijft niet zelf de artikelen, maar activeert en motiveert de Wikimedia-gemeenschap om met de inhoud aan de slag te gaan, door het organiseren van workshops en schrijfwedstrijden (edit-a-thons).
Mee doen?
Het project De grote Wikipedia Expeditie is een initiatief van de SAE en het Tropenmuseum. Neem voor vragen contact op met de projectleider, Frank Meijer : f.t.meijer@uva.nl.
Met dank aan
Dit project wordt gefinancierd door Stichting Doen en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Dit budget wordt ingezet voor het salaris van de Wikipedian-in-Residence en de projectleider, voor reiskosten en voor organisatiekosten van de activiteiten.