Gebruiker:Dqfn13/Wikimania 2018

In dit verslag laat ik u meelezen met mijn ervaringen gedurende Wikimania 2018 te Kaapstad, Zuid-Afrika. Gebeurtenissen van buiten de conferentie heb ik in dit verslag niet opgenomen, omdat zij niet hebben bijgedragen aan mijn ervaringen of aan mijn leerproces gedurende de conferentie. Uiteraard ben ik Wikimedia Nederland zeer dankbaar voor deze op z'n zachtst gezegd fantastische ervaring, want deze reis was mijn eerste zelfstandige reis (dus zonder begeleiding van een school of familie) buiten Nederland en mijn eerste reis buiten Europa.

18 juli

De eerste dag van de pre-conferentie was vooral bedoeld om kennis te maken met het conferentiecentrum, hoe het werkt en dergelijke meer. Michelle heeft mij gedeeltelijk op sleeptouw meegenomen. Doordat ik met haar meeliep kwam ik ook terecht in een officieel overleg met Anna (Poolse vrouw werkzaam in Brussel namens Wikimedia Duitsland) en Ciell. Het gesprek ging over de toekomstige internetwetten van Brussel. Ik heb hier enigszins de visie vanuit de gemeenschap kunnen verwoorden, omdat ik de discussie in de kroeg iets meer heb gevolgd dan Ciell. Na dit gesprek zijn Michelle en ik nog naar mijn hotel gegaan, waar ook een deel van de conferentie werd gehouden.

19 juli

Even een dagje voor mezelf, ik had mij ook niet ingeschreven voor pre-conferentiebijeenkomsten, omdat deze voor mij niet van belang zijn. En zijn die wel interessant hadden kunnen zijn, waren waarschijnlijk op een niveau dat ver boven mijn pet gaat, zoals de hackaton. In de middag nog wel even wezen socializen. Het openingsfeest in het Two Oceans Aquarium was vrij druk, maar wel mooi om te zien.

20 juli

De eerste dag van de conferentie. Nog voor het begin van de conferentie heb ik samen met Michelle een planning gemaakt voor de rest van de dag. De eerste sessie waar ik heen ben gegaan was die van Sandra Fauconnier aangaande GLAM. Sandra heeft aangegeven dat de structuur van Commons door het toevoegen van Wikidata-gegevens zal gaan veranderen. Een andere verandering is dat Commons meertalig zal gaan worden, het is anno 2018 nog Engelstalig, waardoor anderstaligen vaak de juiste categorie(ën) niet weten te vinden. Als voorbeeld daarvan alleen al de 1565 door de RCE gesuggereerde categorieën. Onder andere culturele organisaties die een schenking doen, hebben ook vaak moeite met het vinden van de juiste categorieën en maken daarom vaak zelf nieuwe aan. Voor dergelijke donaties kan het ook zeer gewenst zijn om de impact te kunnen zien van een of meerdere file-uploads, dit is (nog) niet mogelijk. Sandra gaf ook aan dat OTRS en copyright vaak onbekend terrein zijn. Het invullen van metadata is vaak ook lastig, omdat veel instellingen nog analoog werken of met verouderde software.

De tweede sessie was meteen voor vrijwel de rest van de dag, want vanaf nu ging het op een half uur na over Wikidata. Asaf kon fantastisch vertellen, waardoor ik flink wat meer over Wikidata heb geleerd en er ook een stuk positiever tegenover sta. Wikidata is wel handig om over geheel de Wikimediaprojecten in één keer data aan te kunnen passen, zonder de andere talen machtig te moeten zijn. Hiermee is het ook meteen niet de juiste manier om gegevens anders dan data aan te passen.

In Wikipedia is het niet mogelijk om verspreid over meerdere categorieën naar overeenkomstige artikelen te zoeken, buiten de projecten om is er wel een tool voor gemaakt. Deze werd in het tweede deel ook uitgelegd. Deel tweee was vrijwel alleen toegankelijk als je iets meer kennis had opgedaan dan een groentje. Het was ook letterlijk een vervolg omdat Asaf in ging op de eerder gemelde gegevens. Ook op Wikidata geldt dat zaken relevantie moeten hebben, in dit geval is het al relevant zodra er twee onafhankelijke bronnen voor het onderwerp te vinden zijn.

Asaf vertelde ook dat CC0 is bedacht voor landen waar publiek domein niet bestaat, maar waar men een afbeelding of object wel vrij wilt geven voor iedereen.

In de middag nog één andere sessie bijgewoond over anti-harrasment. Deze sessie kwam vooral vanuit de Foundation en uitkomsten zijn nog niet direct voor gebruikers toe te passen omdat het vooral over toekomstige knopjes en procedures ging. Deze sessie heeft voor mij zelf dus geen waarde gehad. Het enige wat nut heeft gehad om te vermelden, is dat er een systeem zal komen om harrasment te melden, terwijl dat nu alleen nog kan via IRC, een persoonlijke mail, of via een mailinglijst.

21 juli

In de sessie over [Wiki Takes Rural Areas] werd een bewering gedaan, helaas bronloos, die ik uit eigen ervaring wel moet erkennen: "het platteland wordt veel minder goed beschreven en vastgelegd dan steden". Er is dus niet alleen een Gender Gap, maar ook een Rural Gap. De Knowledge Gap waar later over gesproken zou worden vindt ook plaats binnen landen en richting het platteland. Dit komt mede doordat in veel landen mensen van de dorpen naar de steden verhuizen, waardoor er niet alleen wat betreft bewoners, maar ook wat betreft interesse en kennis een leegloop ontstaat in de dorpen en kleine plaatsen. In Spanje werd om die reden de Wiki Takes Rural Areas opgezet. Per keer dat er een Wiki Takes... gehouden wordt, wordt er een dorp of gebied uitgekozen waar een groep Wikimedianen alle relevante gebouwen, structuren, gewoontes (kleding, lokale kunst, etc.) vastgelegd wordt op foto of film. Er wordt altijd voor gekozen of er een thema is, of dat er een "scavenger hunt" gehouden wordt, waarbij alles gedaan wordt. Als het om een regio gaat, dan vindt de Wiki Takes... verspreid over meerder dagen plaats.

Bij een Wiki Takes Rural Area zijn een aantal zaken belangrijk om te doen:

1. doe eerst een onderzoek naar interessante objecten, soms via veldonderzoek
2. maak plannen over waar er activiteiten plaats gaan vinden (regio of plaats)
3. maak teams van deelnemers, bij voorkeur 3 deelnemers per team, zorg er voor dat er altijd tenminste één teamlid is dat een auto en rijbewijs heeft
4. maak een goede planning met routebeschrijving en zorg er voor dat er duidelijkheid is zodat er geen dingen overgeslagen moeten worden
5. zorg ook voor tussenstops in de planning, eten en rust zijn heel erg belangrijk om het moraal hoog te houden. Neem in de planning ook wc-stops op. Zorg er voor dat deelnemers altijd samen eten, dat zorgt voor teambuilding.

Contact met gemeente(n) is niet van belang, er is geen toestemming nodig en ambtenaren zorgen alleen voor vertraging. Contact met de inwoners is wel van belang, zij weten soms nog wel verstopte plekken, festivals, etc.

Na deze leerzame sessie, waar ik toch ook wel op het idee kwam dat dit ook toe te passen is in Nederland en België, ging de volgende sessie over het activeren van de nieuwe generatie bewerkers. Een van de manieren om dit te kunnen bereiken is het opzetten van Wikipedia Klassen/Lessen op middelbare scholen. Hierbij kan dan ook meteen uitgelegd worden wat plagiaat is en wat er gebeurd als er vandalisme gepleegd wordt. Daar waar nu dergelijke lessen gegeven worden, is het de leerlingen (en hier en daar ook studenten) verplicht om te bewerken vanaf het kladblok. Eerst alles doen in het kladblok, want dat veroorzaakt geen problemen in de hoofdnaamruimte, en als de docent het goedkeurt, dan kan er verplaatst worden naar de hoofdnaamruimte. Het is wel zo dat als leerlingen of studenten uit eigen beweging gaan bewerken zij ook vaker actief blijven na de lessen. Als dit soort lessen op HBO en universiteit gegeven worden, dan kan het gedaan worden als extra vakken of als onderdeel van een minor.

Bij de sessie over desinformatie, Wikimedia versus disinformation, ging het vooral over facts matter en fake news. De voorbeelden die gegeven werden hadden echter weinig met Wikimedia te maken en vooral met politiek.

22 juli

Vandaag wel een algemene toespraak gevolgd, hierin vertelde Joy Buolamwini over bevooroordeelde software. Zo is er veel software die het verschil niet ziet tussen een zwarte man of een zwarte vrouw. Veel zwarte vrouwen werden zelfs herkend als zwarte man.

Netha Hussain en Reem Al-Kashif hebben, voornamelijk op enwiki, onderzoek gedaan naar de Gender Gap. Uit hun onderzoek komt naar voren dat 9 tot 22% van de bewerkers vrouw is. Andere punten die uit hun onderzoek bleken:

• mogelijk zijn vrouwen minder zeker van zichzelf of hun werk
• meer nieuwkomende vrouwen worden teruggedraaid
• op Wikipedia heerst een soort van vechtcultuur, deze is slecht voor vrouwen die juist liever samenwerken
• vrouwen worden minder gesteund wanneer zij lastig gevallen worden.

Deze problemen kunnen op verschillende manieren opgelost of aangepakt worden:

• stimuleren van vertrouwen, nodig vrouwen uit om deel te nemen aan het bewerken van Wikipedia, Commons, Wikidata, etc.
• Draai niet alles rücksigtlos terug, maar leg juist uit waarom je bepaalde handelingen hebt gedaan
• steun mensen die melden dat zij lastiggevallen (harrasment) melden
• voorzie mensen in meer mogelijkheden om te praten over hun harrasment, dus niet alleen via een overlegpagina, maar ook via mail, IRC, etc.

Discriminatie naar vrouwen vindt ook op andere manieren plaats: biografische artikelen over vrouwen bevatten veel vaker de naam van de partner en of er kinderen in het gezin zijn, dan bij mannen het geval is. De artikelen over vrouwen zijn vaak ook korter en meer bediscussieerd. Vrouwenartikelen hebben ook vaker een verhulde mening, bias, dan bij mannen.

Bij vrouwenartikelen wordt de infobox vaak ingevuld om het invullen, in plaats van om relevante zaken te vermelden.

Rosie Stephenson-Goodnight had een paar hele duidelijke punten gedurende haar sessie:

• gender is niet biologisch, maar cultureel afhankelijk
• doordat alleen schriftelijke bronnen toegelaten worden, is er een beleidspunt dat voorkomt dat er meer gelijkheid ontstaat tussen gemeenschappen. Orale geschiedschrijving is een punt waar nu nog niet aan gedaan mag worden, tenzij het vast is gelegd op papier of film
• er zijn mensen die al dan niet bewust meer gelijkheid actief tegenwerken
• er is een gebrek aan invloedrijke mensen (dit zijn niet per definitie moderatoren, bureaucraten, e.d,) op Wikipedia, die ook een afspiegeling vormen van de gemeenschap

Bij de volgende sessie, Wikimedia Nederland met Denise. Hier kreeg ik wel wat stof tot nadenken: ik ben nog nooit bij een hackaton geweest en de Wikizaterdagen en -vrijdagen heb ik eigenlijk ook nog nooit bezicht. Denise gaf aan dat er bij nieuwe bewerkers nog wel eens angst heerst om met codes (HTML) te gaan werken, de Visuele Editor is hier een reactie op: codes zijn alleen nog nodig bij het maken van een geheel nieuwe pagina.

Een aantal manieren om nieuwe gebruikers te behouden:

• meer offline contacten, zoals bij de Wikivrijdagen en -zaterdagen
• bij nieuwe gebruikers is het beter om hen te vertellen wat zij kunnen verbeteren, in plaats van hen te vertellen wat zij fout doen/gedaan hebben.

Asaf ging in zijn sessie What can we learn form the feminist movement? enigzins op dat probleem in. Nieuwe gebruikers ervaren bepaalde problemen die ervaren gebruikers niet ervaren (geen weet van hebben), niet willen zien of geen mening over (willen) hebben. De problemen die Asaf gaf zijn:

• men vindt het geen probleem
  • uit naïviteit: men weet het niet
  • men heeft de mening dat het geen probleem is
• het is niet hun probleem
  • men heeft er geen schuld aan, dus is het niet hun probleem
  • het is niet hun verantwoordelijkheid, het probleem wordt afgeschoven of de schuld wordt afgeschoven
• verschillen in ervaringen worden minder belangrijk gemaakt: als vrouwen kunnen bewerken, waar blijven zij dan?
• er wordt ook wel geroepen: "speel eerst volgens onze regels, daarna kunnen we ze nog altijd veranderen".

Niet alleen een gebrek van deelnemers, maar ook een gebrek aan bronnen en te strenge selectie daarvan zorgt voor verlies van kennis. De problemen die hier gegeven zijn, worden regelmatig in discussies gebruikt, iets wat mij wel stof tot nadenken heeft gegeven... zeker omdat ik het laatste punt ook wel gebruikt heb.

De gebruikerservaringen zijn door Marc Miquel onderzocht en daar kwamen ook wel interessante zaken uit naar voren:

• maak Wikipedia eenvoudiger, pas het ontwerp van de site zodanig aan dat iedereen het kan gebruiken
• versimpel de taken
• maak meer zaken zichtbaar
• het gedrag tussen gebruikers moet ook netter worden, want ook dat beïnvloed ervaringen

Het vereenvoudigen van Wikipedia is lastig, omdat de gebruikers die verbeteringen aandragen meestal ervaren gebruikers zijn (en dus geen beginnersproblemen ervaren) en de gebruikers die over implementatie stemmen zijn altijd ervaren gebruikers want nieuwe gebruikers hebben geen stemrecht.

Wikipedia kan ook makkelijker ingericht worden, momenteel zijn er veel pagina's die voor nieuwe gebruikers van belang zijn, maar die zij niet kunnen vinden. Wikipedia is vrij complex ingericht, het niet kunnen vinden van relevante pagina's (waaronder ook uitleg van procedures) kan voor flinke frictie zorgen. Deze frictie is vrijwel dagelijks waar te nemen via OTRS en de verzoekpagina voor het terugplaatsen van artikelen.

Marc stelde voor om op de hoofdpagina ook links te gaan plaatsen naar de GLAM, gewenste foto's, gewenste artikelen, etc. Dit idee is er omdat niet iedereen weet waar de juiste links naar die onderwerpen te vinden zijn en niet iedereen heeft dezelfde interesses. Fotografen zijn meer geïnteresseerd in het maken van foto's, dan in het schrijven van nieuwe artikelen.

Als het goed is komt er nieuwe software die bij het schrijven of bewerken van een artikel, mogelijk relevante media, richtlijnen en sjablonen toont. Dergelijke informatie, in de vorm van een dashboard, kan ook relevant zijn voor herintreders (mensen die na lange tijd terugkeren) en zo gemakkelijker het bewerken van Wikipedia opnieuw kunnen oppakken.

De sessie over Kickstart was meer informatief dan nuttig voor WMNL. Om bepaalde dingen te kunnen bereiken is het soms nodig om het onderwerp extra in schijnwerpers te zetten. Als voorbeeld werd dewiki gegeven, dat al drie jaar bestond en pas na aandacht in Der Spiegel echt ging groeien.

Bij de afsluitende sessie, met de kleine hapjes, waren een paar interessante groepen aanwezig. De voor mij meest interessante was een groepje jonge Wikimedianen uit Duitsland die in steden soort van LAN-sessies houden met jongeren. De jongeren zijn doorgaans tussen de 15 en 25 jaar oud.